بررسی نقاط قوت و ضعف طرح نهضت ملی مسکن

 بزرگترین پروژه ساخت مسکن در دومین سال اجرا مورد واکاوی و بررسی رئیس دولت سیزدهم قرار گرفت؛ در نشستی سه ساعته که با حضور رئیس‌جمهوری، مقامات دولت و مسئولان مرتبط با حوزه مسکن انجام شد نقاط قوت و ضعف طرح‌های خانه‌سازی بررسی شد و برخی مسئولان کم‌کار هشدار گرفتند.

بررسی نقاط قوت و ضعف طرح نهضت ملی مسکن، روز گذشته با حضور رئیس جمهوری انجام شد. سید ابراهیم رئیسی در ششمین نشست شورای عالی مسکن که سه ساعت به طول انجامید، دستوراتی در جهت تسریع اجرای طرح‌های مسکن‌سازی ارایه کرد که مهمترین آن به تامین زمین توسط دستگاه‌های دولتی، انجام تعهدات نظام بانکی در پرداخت ۲۰ درصد از تسهیلات خود به بخش مسکن و تامین مصالح ارزان قیمت از طریق تولیدکنندگان سیمان و فولاد مربوط شد.

دستگاه‌های زیرمجموعه دولت در سال جاری تلاش دارند تا هدف دولت در ساخت چهار میلیون واحد مسکونی طی چهار سال به نتیجه برسد.

از ۲۶ بانک و موسسه اعتباری که موظف به تامین ۳۶۰ هزار میلیارد تومان اعتبارات طرح نهضت ملی مسکن هستند تاکنون شش بانک با جدیت پای کار آمده‌اند. با این حال ۲۰ بانک دیگر آمار عملکرد خود را در این زمینه ارایه نکرده‌اند.

دستگاه‌های متولی شامل وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مسکن نیز اقدامات لازم را برای تسریع در اجرای کارها انجام داده‌اند. بنیاد مسکن که مسئولیت احداث سالیانه ۴۰۰ هزار واحد را بر عهده گرفته تاکنون ۳۵۴ هزار واحد را در شهرهای کمتر از ۲۵ هزار نفر، برخی شهرهای بزرگتر و روستاها به مرحله ساخت رسانده است.

شرکت‌های زیرمجموعه وزارت راه و شهرسازی از جمله شرکت عمران شهرهای جدید و ادارات کل راه و شهرسازی استان‌ها، ساخت سالیانه ۶۰۰ هزار واحد را بر عهده دارند که در این بخش هنوز آمار و ارقام دقیق گردآوری نشده است.

اما بررسی‌ها نشان می‌دهد تاکنون بیش از ۹۰۰ هزار نفر از متقاضیان، آورده اولیه را واریز کرده‌اند و بیش از ۵۰۰ هزار واحد در مراحل مختلف ساخت به سر می‌برد. قرار است خرداد ماه سال جاری تعدادی از واحدهای نهضت ملی مسکن که طی یک تا دو سال گذشته کلنگ‌زنی شده در شهرهای مختلف افتتاح شود.

واحدهای ساخته شده توسط بخش خصوصی نیز به مجموع تولید مسکن در کشور افزوده می‌شود. اگر چه با توجه به رکود بازار مسکن، ساخت و ساز نسبت به اوایل دهه ۱۳۹۰ کاهش یافته است، اما در شش ماهه ابتدای سال گذشته ۱۸۸ هزار واحد به مرحله ساخت رسید. نوسانات نرخ مصالح ساختمانی، نبود چشم‌انداز روشن از بازده سرمایه در بازار مسکن، کاهش توان خرید متقاضیان مصرفی و کاهش معاملات از جمله مشکلات ساخت و ساز در بخش خصوصی محسوب می‌شود.

هشدار رئیس‌جمهوری به برخورد با اهمال احتمالی برخی مدیران در طرح نهضت ملی مسکن از نکات قابل توجه ششمین نشست شورای عالی مسکن بود. ‌رئیس جمهوری در جلسه شورای عالی مسکن، وزیر کشور و وزیر راه و شهرسازی را مأمور کردند وضعیت استان هایی که به لحاظ پیگیری سیاست های دولت در بخش مسکن دچار عقب‌افتادگی بوده و در ۱۰ ردیف آخر جدول هستند را بررسی کرده و چنانچه اهمالی در پیگیری‌ها وجود داشته است، مدیران مربوط توبیخ شوند.

رئیسی همچنین از لزوم جذب سرمایه بخش خصوصی در حوزه ساخت مسکن نیز سخن گفت و وزرای راه و اقتصاد و روسای بانک مرکزی و سازمان برنامه و بودجه را مکلف کرد ظرف یک ماه، راهکارهای تأمین مالی اجرای قانون جهش تولید مسکن را در جهت تسریع در تحقق وعده دولت بررسی و به شورای عالی ارائه کنند.

در این نشست علاوه بر بررسی مصوبات گذشته، بسته پیشنهادی ۱۴ گانه جدیدی در حوزه‌های تأمین مالی و کمک به دهک‌های یک تا چهار، تأمین مصالح ساختمانی و جانمایی شهرک‌های جدید در نوار ساحلی جنوب کشور با رویکرد اقتصاد دریامحور مطرح و بررسی شد.

در حال حاضر برآوردهای مختلفی از هزینه‌های ساخت مسکن انجام می‌شود. دولت سیزدهم با اجرای طرح نهضت ملی مسکن در نظر دارد هزینه‌های ساخت را کاهش دهد. طبق اعلام رئیس بنیاد مسکن، هزینه‌ی ساخت این واحدها در بافت فرسوده شهر تهران، منهای خدمات مهندسی و عوارض شهرداری به متری ۱۰ میلیون تومان رسیده است. با این حال بر اساس کیفیت ساخت، مشاعات، امکانات، دستمزد و غیره، قیمت‌ها در مناطق مختلف کشور متفاوت است.

هدف دولت سیزدهم آن است که تولید مسکن در کشور را از طریق طرح‌های دولتی و بخش خصوصی به سالیانه یک میلیون واحد برساند. با توجه به زمان‌بر بودن پروژه‌های مسکونی قرار است چهار میلیون واحد طی چهار سال اجرا شود.