بساط یارانه نقدی برچیده شد | توزیع کالابرگ الکترونیکی به زودی

کالابرگ الکترونیکی که مانند کوپن در سال های گذشته است، قرار بود جایگزینی به جای یارانه ها باشد. کالابرگ الکترونیکی مانند یارانه به منظور کمک هزینه مالی برای تامین نیاز های ضروری خانوار ها بود. بنابر اخبار، گویا کالابرگ الکترونیکی فقط برای برخی از کالاها و اقلام اساسی قابل استفاده است. دولت هنوز به طور رسمی زمان توزیع کالابرگ الکترونیکی را اعلام نکرده است. به محض انتشار جدیدترین اخبار مربوط به کالابرگ الکترونیکی، خبر موثق را از این منبع خبری بخوانید.

 از اردیبهشت ماه و همزمان با پرداخت یارانه نقدی، قرار بود زیرساخت‌های توزیع کالابرگ فراهم شود و پس از آن دولت به جای یارانه نقدی، به مردم کوپن الکترونیک بدهد. حالا وزیر اقتصاد گفته تا اوایل شهریور تصمیم‌گیری نهایی درباره توزیع کالابرگ گرفته می‌شود.

اما چقدر احتمال دارد که یارانه نقدی قطع و به جای آن کالابرگ پرداخت شود؟ بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۱، دولت موظف است که با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، اقدام به پرداخت کالابرگ کند. اما با توجه به اینکه تاکنون مقدمات پرداخت کالابرگ فراهم نبوده، یارانه جدید در قالب نقدی پرداخت شده شده است.

حالا احسان خاندوزی گفته ارائه کالابرگ منوط به این است گزارش استقرار زیرساخت‌های فنی خدمت آقای رئیس‌جمهور ارائه شود. این گزارش قرار است تا آخر مرداد توسط دوستان ارائه شود. امیدواریم اوایل شهریور ماه، بعد از ارائه گزارش، تصمیم نهایی در خصوص جزئیات تغییر شیوه پرداخت یارانه‌ها صورت گیرد.

وزیر اقتصاد اعلام کرده که پس از تصمیم نهایی ستاد اقتصادی دولت، شیوه پرداخت کالابرگ و نحوه دریافت آن را اعلام می‌کنیم.

یارانه مرداد نقدی است یا کالایی؟

این اظهارات خاندوزی به این معناست که از شهریورماه به بعد یارانه نقدی حذف می‌شود و جای آن را کالابرگ می‌گیرد. چراکه پرداخت آن را مشروط نکرده و تنها گفته پرداخت کالابرگ منتظر تصمیم ستاد اقتصادی دولت است تا شیوه پرداخت را مشخص کند.

اما از طرف دیگر، برخی از نمایندگان مجلس می‌گویند دولت هیچ اراده‌ای برای پرداخت کوپن الکترونیک ندارد و می‌خواهد به روند پرداخت پول نقد ادامه دهد و به سمت توزیع کالابرگ نمی‌رود.

مردم هم در این میان معتقدند که پرداخت یارانه نقدی بهتر از توزیع کالابرگ است چون به خانوارها امکان می‌دهد که خودشان درباره نحوه هزینه‌کرد یارانه خود تصمیم‌گیری کنند نه آنکه دولت مشخص کند که یارانه آنها صرف چه کالایی شود.

هنوز معلوم نیست سرنوشت یارانه نقدی چه می‌شود و آیا دولت به بهای حذف این یارانه، به نارضایتی جدیدی در جامعه دامن می‌زند یا نه. اما فعلا پرداخت یارانه نقدی ادامه دارد و پیش‌بینی می‌شود که یارانه مرداد و شهریورماه همچنان نقدی باشد. درباره یارانه مرداد با قطعیت می‌توان این مساله را اعلام کرد. اما درباره یارانه شهریور کمی تردید وجود دارد.

اما با توجه به اینکه گزارش زیرساخت‌ها، شهریور اعلام می‌شودف بعید است دولت بتواند ظرف یکی دو هفته یارانه را حذف و به جای آن کوپن بدهد. برای همین پیش‌بینی می‌شود تغییر در شیوه پرداخت یارانه‌ها از مهرماه کلید بخورد. البته اگر دولت قصد تغییر شیوه پرداخت را داشته باشد.

همشهری‌آنلاین نوشت، در جریان تصویب لایحه بودجه ۱۴۰۱، مجلس موافقت خود با حذف ارز ترجیحی را مشروط به این کرد که کالاهای اساسی به نرخ شهریور ۱۴۰۰ به مردم ارائه شود.

همین موضوع، اجرای سناریوی کوپن الکترونیک را دوباره روی میز دولت قرار داد. اما در شرایط فعلی که نه سیستم کوپن آماده است و نه اقتضائات اقتصادی داخلی و جهانی با نرخ‌های سال ۱۴۰۰ تناسبی دارد، دولت خواستار حذف این شرط شده که البته با مخالفت مجلس روبه‌رو است.

ماجرای شرط مجلس

به‌دنبال اجرای اصلاحات ناگزیر اقتصادی و حذف دلار ۴۲۰۰تومانی از اقتصاد ایران، قرار بود فرایند توزیع کالاهای اساسی از نظام توزیع یارانه ارزی به سمت مردمی‌سازی یارانه‌ها تغییر کند و مجلس برای موافقت با این درخواست دولت، شرطی گذاشت که درصورت حذف ارز ترجیحی، افزایش قیمت‌ها به‌گونه‌ای جبران شود که مردم برای کالاهای اساسی قیمتی بالاتر از نرخ شهریور ۱۴۰۰ پرداخت نکنند.

این شرط گرچه در اقتصاد متورم ایران و با تغییرات جهانی قیمت کالاهای اساسی غیرکارشناسی به‌نظر می‌رسد اما در آن زمان مورد موافقت سازمان برنامه‌وبودجه قرار گرفت و اتفاقا توزیع کالابرگ الکترونیک نیز برای اجرای این شرط مطرح شد.

اکنون دولت به دلایل مختلف خواستار حذف این شرط است و با ارسال لایحه‌ای به مجلس پیشنهاد حذف آن را ارائه داده است اما در مجلس واکنش‌هایی نسبت به این درخواست برانگیخته شده و رئیس مجلس می‌گوید که الزام همان است که در قانون بودجه آمده و با اجرای کالابرگ الکترونیک، همین الزام قانونی مبنای کار خواهد بود.

کوپن الکترونیک به کجا رسید؟

درصورتی‌که دولت بخواهد قیمت کالاهای اساسی را با تغییر شیوه پرداخت یارانه با همان نرخ شهریور ۱۴۰۰ به‌دست مردم برساند، بهترین راهکار این است که سهمیه افراد جامعه را به‌صورت کوپن تعیین کند تا لااقل هدررفت یارانه در نظام توزیع، به خزانه دولت تحمیل نشود.

جایگزینی کالابرگ الکترونیک به‌جای پرداخت نقدی یارانه حذف ارز ترجیحی یکی از راهکارهایی بود که برای اصلاحات اقتصادی مطرح شد. در ادامه آن گونه که به‌نظر می‌رسید، اجرای سناریوی توزیع کوپن الکترونیک محقق نشد.

آن گونه که وزیر اقتصاد درخصوص جایگزینی کالابرگ الکترونیک به‌جای پرداخت نقدی یارانه حذف ارز ترجیحی اعلام کرده، از ابتدا مقرر شده بود بعد از اتمام دوره آزمایشی این طرح، نتیجه به ستاد اقتصادی دولت اعلام شود و سپس اجرایی شده و توسعه پیدا کند.

احسان خاندوزی در حاشیه نشست ۲ روز پیش شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی گفت: هنوز به ستاد اقتصادی دولت نرسیده و اگر از سوی دولت تصمیم دیگری گرفته شود، اعلام خواهد شد.

مواضع مجلس

مجلس اصرار دارد که قانون درباره تأمین کالاهای اساسی از طریق کالابرگ، هنوز همان الزام تعیین شده در قانون بودجه؛ یعنی رساندن کالا به‌دست مردم با نرخ شهریور ۱۴۰۰ است.

در نشست علنی دیروز مجلس، محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در پاسخ به تذکر آیین‌نامه‌ای علی بابائی کارنامی، نماینده مردم ساری و میاندرود درباره درخواست دولت برای حذف شرط نرخ شهریور ۱۴۰۰، گفت: درباره اقلام کالاهای اساسی، مبنای کاری همان نرخ شهریور ۱۴۰۰ است و با اجرای طرح کوپن الکترونیک آماده شدن دولت برای سیستم واگذاری سبد کالا، این نرخ مبنای کار خواهد بود.

در جلسه دیروز مجلس، بابائی کارنامی در مقابل درخواست دولت برای حذف شرط نرخ شهریور ۱۴۰۰، تأکید کرده بود که خط قرمز مجلس در بررسی بودجه، حفظ قیمت کالاهای اساسی براساس نرخ شهریور ۱۴۰۰ بود.

توزیع نان تغییری نمی‌کند

در مبحث اصلاح نظام توزیع یارانه‌ها، نان، پرحاشیه‌ترین کالای اساسی بود که شایعات بسیاری در مورد آن مطرح شد اما وزیر امور اقتصادی و دارایی می‌گوید: برخلاف شایعات و گمانه‌زنی‌ها، دولت هیچ برنامه‌ای برای صدور کارت نان ندارد و براساس دستور رئیس‌جمهوری، قیمت خرید نان نیز در سال‌جاری برای مردم به‌هیچ‌وجه افزایش پیدا نخواهد کرد.

احسان خاندوزی با تأکید بر اینکه تاکنون هیچ بحثی در شورای اقتصادی دولت درباره صدور کارت نان مطرح نشده، گفت: برنامه‌ای در این زمینه وجود ندارد، بلکه چیزی که در دستور کار قرار گرفته بحث فروش نان به خانوارها از طریق کارت‌های بانکی است.

در این مورد نیز در چارچوب برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، خانوارها می‌توانند با استفاده از کارت‌های بانکی که در اختیار دارند نسبت به خرید نان اقدام کنند.

در حالی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس هفته گذشته از آماده شدن زیرساخت کالابرگ الکترونیک از شهریورماه خبر داده بود،که وزیر اقتصاد در حاشیه نشست شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی، خبری متفاوت درباره کوپن الکترونیکی اعلام کرد.

احسان خاندوزی اعلام کرد: نتیجه بررسی‌های آزمایشی کالابرگ الکترونیک باید به ستاد اقتصادی دولت ارسال شود که تاکنون به این مرحله نرسیده است.

به گفته او، از ابتدا مقرر شده بود بعد از اتمام دوره آزمایشی طرح کالابرگ، نتیجه به ستاد اقتصادی دولت اعلام شود و سپس اجرایی و توسعه پیدا کند.

وزیر اقتصاد متذکر شد: این طرح در حال طی‌ روند اعلام شده است، اما هنوز به ستاد اقتصادی دولت نرسیده است و اگر از سوی دولت تصمیم دیگری گرفته شود، اعلام خواهیم کرد.

بنا به این گزارش، این سخنان وزیر اقتصاد در حالی است که هفته گذشته مهدی طغیانی سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرد: زیرساخت کالابرگ الکترونیک در حال آماده‌سازی است و براساس وعده داده شده، در شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود.

طغیانی در مصاحبه با یک برنامه رادیویی با ذکر این نکته که کالابرگ الکترونیک، مصوب بودجه سالانه مجلس است، گفت: دولت در اجرا، به دلیلِ اتفاقات اردیبهشت ماه و نیز اجرای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تفاوت‌هایی صورت داد، چون اوضاع آن گونه که تصور می‌شد، پیش نرفت.

وی عنوان کرد: براساس وعده داده شده، زیرساخت کالابرگ الکترونیک در شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود و کالای اساسی و ضروری با توجه به قول دولت، به صورت کالابرگ ارائه می‌شود.

طغیانی متذکر شد: مشمولان یارانه در قانون مشخص شده است و همین دامنه‌ای که مشمول یارانه هدفمندی شدند، کالا برگ نیز دریافت می‌کنند.

 جزئیات جدید درباره کلابرگ چیست؟

به نقل از خبرآنلاین، مهدی طغیانی در مصاحبه با یک برنامه رادیویی با ذکر این نکته که کالابرگ الکترونیک، مصوب بودجه سالانه مجلس است، گفته که دولت در اجرا، به دلیلِ اتفاقات اردیبهشت ماه و نیز اجرای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی، تفاوت‌هایی صورت داد، چون اوضاع آن گونه که تصور می شد، پیش نرفت.

وی عنوان کرده، براساس وعده داده شده، زیرساخت کالابرگ الکترونیک در شهریور ۱۴۰۱ آماده می‌شود و کالای اساسی و ضروری با توجه به قول دولت، به صورت کالابرگ ارائه می شود.

طغیانی متذکر شده؛ مشمولان یارانه در قانون مشخص شده است و همین دامنه‌ای که مشمول یارانه هدفمندی شدند، کالا برگ نیز دریافت می‌کنند.

البته محمد سبحان حسنی، معاون سیاسی استانداری ایلام کرده بود: پرداخت کالایی یارانه در شهر ایلام به طور آزمایشی اجرایی خواهد شد. پس از آن نیز اعلام شد که طرح کالابرگ در سه شهر گرمسار، آبیک و ایلام اجرا می‌شود.

سید کریم حسینی، نماینده مردم اهواز در مجلس نیز گفته است؛ قرار است که نرم‌افزاری را اجرایی کنند که پرداخت ۶ الی ۸ قلم کالا در قالب این نرم‌افزار به شکل الکترونیکی انجام شود، یعنی مشمولان این طرح وارد نرم‌افزار می‌شوند و فروشگاه‌هایی که برای فروش تعیین شدند هم این نرم افزار را دارند. اتفاقی که پس از اجرای این طرح اتفاق خواهد افتاد، این است که مردم این اقلام موجود در نرم‌افزار را به قیمت شهریور ۱۴۰۰ خریداری کرده و مبلغ را پرداخت می‌کنند و مابه‌التفاوت این مبلغ را دولت به فروشنده پرداخت می‌کند.

اما این اظهارات درباره کالابرگ در حالی است که تاکنون مقامات دولتی عنوان می‌کردند به دلیل این‌که هنوز کالابرگ آماده نشده است و هنوز موضع رسمی از سوی دولتی‌ها درباره زمان اجرای طرح کالابرگ اعلام نشده است.

در این میان، دو هفته آینده چهارمین مرحله یارانه نقدی باید به حساب سرپرستان خانوار واریز شود و سوالی که وجود دارد، این است که بالاخره دولت چه موضعی در قبال طرح کالابرگ خواهد داشت؛ این‌که آیا دولت به قانون بودجه عمل می‌کند و کالابرگ را جایگزین یارانه نقدی می‌کند یا اینکه ممکن است به طرقی مجلس را متقاعد کند تا همچنان به پرداخت یارانه نقدی ادامه دهد.

 «سید احسان خاندوزی» در مراسم اختتامیه نخستین مدرسه تابستانه سیاست‌گذاری اقتصادی در جمع خبرنگاران درخصوص تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری، اظهارداشت: با توجه به اینکه حرکت به سمت نظام‌بخشی پرداخت‌ها و نظام مالی کشور در دستور کار قانونگذار بوده و حتی ابلاغیه تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری پیش از این از سوی بانک مرکزی ابلاغ شده بود، جلساتی با رییس کل بانک مرکزی برگزار شد.

وی افزود: اراده مشترک وزارت اقتصاد و بانک مرکزی این است که امسال ماجرای تفکیک حساب‌های شخصی و تجاری که برای مردم مساله ایجاد کرده را به سرانجام برسانیم. 

وزیر اقتصاد درباره اجرایی شدن سامانه مودیان مالیاتی گفت: قانون سامانه مودیان مالیاتی و پایانه‌های فروشگاهی مهلتی را معین کرده بود که خرداد ۱۴۰۰ به پایان می‌رسید.

وی ادامه‌داد: وقتی کار خود را در وزارت اقتصاد شروع کردیم، بخش‌های زیادی از مقدمات فنی و اتصال بخش‌های اقتصادی به سامانه فراهم نشده بود، بر این اساس مهلتی از مجلس خواستیم و موفق شدیم اوایل امسال بخشی از عقب ماندگی‌های را جبران کنیم، از تیرماه هم که اجرای قانون شروع شد و اطلاعیه‌های مربوط به فراخوان نیز توسط سازمان مالیاتی ابلاغ می‌شود. 

نخستین مدرسه تابستانه سیاست‌گذاری اقتصادی که به همت وزارت اقتصاد دوره‌های آموزشی برای دانشجویان درنظر گرفته بود، امروز با حضور وزیر اقتصاد به کار خود پایان داد

 از ابتدا قرار بود یارانه جدید در قالب کالابرگ پرداخت شود. اما چون زیرساخت‌های توزیع کوپن الکترونیک فراهم نبود قرار شد تا آماده شدن زیرساخت‌ها این پرداخت، نقدی باشد.

سه ماه از زمان واریز یارانه نقدی گذشته و هنوز خبری از فراهم شدن زیرساخت‌های توزیع کوپن نیست. برای همین انتظار می‌رود یارانه مرداد ماه هم مانند ماه‌های گذشته به صورت نقدی به حساب سرپرستان خانوار واریز شود.

پیش از این هم اعلام شده بود که تا زمانی که همه زیرساخت‌ها فراهم نشود، واریز یارانه‌ها به صورت نقدی است. اما تاکنون هیچ کدام از مقامات دولت، درباره زمان قطع نقدی یارانه و پرداخت کالابرگ آمار و گزارش رسمی نداده‌اند.

همین روند مجلس باعث انتقاد برخی از نمایندگان مجلس شد و اعلام کردند که احتمالا هدف دولت ادامه پرداخت نقدی این مبلغ است و طرح پرداخت کوپن برای همیشه از دستور کار خارج شده است.

اما دولت به این گمانه‌زنی واکنش خاصی نشان نداده و فعلا واریز یارانه‌ها را ادامه می‌دهد.

حسین عباسی، استاد اقتصاد هم چندی قبل در گفتگو با تجارت‌نیوز گفت بعید است که دولت بخواهد و بتواند یارانه نقدی را حذف کند. چون زمانی که پرداخت نقدی به مردم انجام می‌شود، حذف و جایگزینی آن واکنش‌های منفی به همراه دارد.

بسیاری از مردم هم خواستار واریز نقدی یارانه‌ها هستند و می‌گویند این مبلغ را صرف اجاره خانه و هزینه‌های دیگر زندگی خود می‌کنند. برخی دیگر معتقدند دولت باید به واریز نقدی ادامه دهد و نحوه هزینه‌کرد این پول را به خود مردم بدهد. اگر افرادی می‌خواهند با آن کالای اساسی و مواد خوراکی بخرند. اگرنه هر کدام آن را در جایی که خودشان تشخیص می‌دهند هزینه کنند.